Czym jest zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa?
Czy zastanawialiście się kiedyś czym jest zesztywniające zapalenie stawów albo słyszeliście kiedyś o takim schorzeniu? Choroba, skrótowo określana jako ZZSK, zwana także chorobą Bechterewa to jednostka charakteryzująca się przewlekłym stanem zapalnym stawów kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych, które prowadzi do ich usztywnienia i dużych ograniczeń funkcji ciała. ZZSK należy do grupy spondyloartropatii seronegatywnych – chorób autoimmunologicznych tkanki łącznej.
Objawami tej choroby są duże bóle, sztywność ciała oraz stopniowe ograniczanie ruchomości układu ruchu. ZZSK jest chorobą przewlekłą, której nasilenie może być różne, prowadząc do powstawania zrostów kostnych w miejscach połączeń kręgowych, tworząc z kręgosłupa tak zwany sztywny „kij bambusowy”. To niestety skutkuje pochyleniem się tułowia i dalej postępującą niepełnosprawnością. Choroba może także dotyczyć innych połączeń stawowych i narządów, między innymi oczu, serca, płuc czy jelit.
Przyczyny ZZSK
Chociaż dokładne przyczyny choroby Bechterewa nie są znane, prawdopodobnie związane są z czynnikami na tle genetycznym i odpornościowym. Istotnym markerem genetycznym jest antygen HLA B27, obecny u większości populacji pacjentów. Co interesujące, większość osób z tym antygenem nie choruje na ZZSK, a niektórzy chorzy nawet go nie posiadają.
Objawy ZZSK
Symptomy zesztywniającego zapalenia obejmują bóle odcinka krzyżowego kręgosłupa, wędrujące w stronę pośladków. Ból chroniczny i tępy. Czasami pierwszym objawem zamiast krzyża może być ból w odcinku szyjnym kręgosłupa. W zaawansowanym stadium choroby, ból, sztywność i ograniczenie ruchomości obejmują wyższe partie kręgosłupa, utrudniając codzienne czynności. Mogą pojawić się zmęczenie i zwiększona podatność kręgosłupa na urazy i złamania.
W zaawansowanej fazie ZZSK dochodzi do całkowitej utraty ruchomości kręgosłupa i inwalidztwa. Często pojawiają się zniekształcenia i przykurcze stawów. Choroba może również manifestować się zapaleniem oka, miażdżycą układu krążenia, problemami oddechowymi oraz stanami zapalnymi w przewodzie pokarmowym. Istnieje ryzyko uszkodzenia nerwów i nerek.
Występowanie ZZSK
Częstość występowania tej infekcji kręgosłupa w Europie dotyka niewielka ilość pacjentów, a dokładniej między 0,3-0,5%, znacznie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Najczęściej rozpoczyna się przed 40 rokiem życia, ale potrafi też u młodszych osób, a nawet dzieci.
Diagnostyka obrazowa i laboratoryjna ZZSK
Badanie schorzenia polega na wywiadzie z pacjentem, badaniu ciała w ruchu oraz na badaniach obrazowych i laboratoryjnych. Lekarz, często reumatolog, ocenia wygląd i ruchomość kręgosłupa i poszukuje charakterystycznych objawów ZZSK, takich jak ból i tkliwość w stawach krzyżowo-biodrowych, kręgosłupie i innych obszarach. Podstawowym badaniem obrazowym jest RTG stawów krzyżowobiodrowych, które pozwala na ocenę ewentualnych zmian zapalnych. W przypadku wątpliwych wyników, gdy zmiany nie są jeszcze widoczne na RTG, stosuje się rezonans magnetyczny, który pozwala szybciej wykryć powyższe zmiany.
Badania laboratoryjne obejmują marker genetyczny antygenu HLA B27. Wyniki wskaźników stanu zapalnego, takich jak OB i CRP, mogą wskazywać na zaostrzenie objawów choroby. Dodatkowo dzięki badaniu morfologii krwi można wykryć niedokrwistość u osób chorujących na ZZSK. Wszelkie badanie w kierunku choroby Bechterewa można wykonać u nas w centrum więc jeśli obawiasz się, że może dotyczyć Cię ta jednostka chorobowa niezwłocznie zgłoś się do nas.
Zesztywniające zapalenie stawów – leczenie zachowawcze
Leczenie ZZSK obejmuje zarówno podejście niefarmakologiczne, takie jak ruch i fizjoterapia, jak i farmakologiczne w postaci leków. Dostosowuje się je w zależności od poziomu zaawansowania choroby, zaostrzenia lub remisji oraz innych chorób współistniejących. Regularność wykonywania aktywności fizycznej jest bardzo ważne w celu zahamowania postępu ZZSK oraz dalszej niepełnosprawności. Leczenie niefarmakologiczne jest ściśle związane z ruchem i obejmuje regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie, ćwiczenia postawy ciała, ćwiczenia oddechowe, elongacja kręgosłupa.
Ćwiczenia w wodzie są również korzystne i mogą przynieść ulgę oraz poprawić funkcjonowanie pacjenta. Fizjoterapia pacjenta będzie bardzo ważnym elementem i należą do nich terapia manualna, masaż klasyczny, wspomaganie kinesiotapingiem – wszystko w celu poprawy elastyczności mięśni, tonizowanie ich napięcia, poprawy ruchomości stawów i poprawy przekrwienia i odżywienia ciała.
Bardzo ważnym elementem zdrowia w chorobie Bechterewa jest unikanie urazów i upadków, które mogą prowadzić do deformacji i niepełnosprawności. Kości stają się bardziej podatne na urazy, złamania i wszelkie uszkodzenia. Dlatego też niezmiernie ważna jest dieta osoby chorej na ZZSK, a szczególnie podaż produktów bogatych w witaminę D i wapń, aby zapobiec chorobom kości takim jak osteoporoza.
Fizjoterapeuta powinien poinstruować osobę chorą i wyedukować ją na temat przebiegu leczenia i jak radzić sobie z objawami. Leczenie ZZSK powinno być kompleksowe i obejmować wspomaganie wielu specjalistów takich jak reumatolog, ortopeda, neurolog, fizjoterapeuta czy psychoterapeuta, aby w pełni zapewnić opiekę zdrowotną pacjentom.
Zesztywniające zapalenie stawów – leczenie operacyjne
W leczeniu ZZSK operacje mogą być nieuniknione, szczególnie kiedy pacjent nie odczuwa poprawy po leczeniu zachowawczym. Wykonuje się operacje zarówno kręgosłupa, jak i stawów obwodowych. Operacje kręgosłupa są rozważane w przypadku wystąpienia objawów neurologicznych, przewlekłego bólu lub utracenia funkcji kończyn. Osteotomie korekcyjne to kolejna forma operacji, które mają na celu poprawę kształtu osi kręgosłupa i równowagi ciała. Najczęściej wykonuje się je w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Operacja osteotomii kręgosłupa jest poważnym zabiegiem, który może się wiązać z wieloma powikłaniami postaci uszkodzeń układu nerwowego, dlatego decyzja w kwestii takiego zabiegu jest ryzykowna.
Jeśli chodzi o stawy obwodowe, wykonuje się endoprotezy bioder i kolan. Wskazaniem do operacji jest ciągły nieprzerwany ból i ograniczona ruchomość stawowa pomimo, a leczenie zachowawcze nie daje rezultatów. Operacja jest w stanie zredukować ból i poprawić funkcjonowanie danego stawu. Jeśli pacjent nie zdecyduje się na operacje, często korzysta się z pomocy ortopedycznych. Przy zesztywnieniu stawów krzyżowo-biodrowych lub problemami kończyn dolnych konieczne jest zaopatrzenie ortopedyczne, między innymi kule pachowe, kule łokciowe czy laska. W niektórych przypadkach wykorzystuje się również gorset ortopedyczny.
Myślicie, że dotyczy Was ta choroba? Może ktoś z Waszych bliskich choruje na nią? Zgłoś się do nas, zapewnimy Wam najlepszą opiekę.