Haluksy – przyczyny, objawy i leczenie

W swojej pracy często spotykam się z problemem jakim są haluksy i ich leczenie. Choć uznawane są za problem związany z wiekiem, obserwuję, że coraz częściej dotyka młodsze pokolenia, szczególnie kobiety. Haluksy, powszechnie zwane koślawymi paluchami, stanowią jedną z najczęściej występujących deformacji przodostopia. W dzisiejszym artykule pomogę zgłębić przyczyny i skuteczne metody zarówno leczenia, jak i profilaktyki tego schorzenia. Odpowiem na pytanie czym jest paluch koślawy, jakie są objawy haluksów i jak sobie z tym problemem poradzić.

Czym jest paluch koślawy?

Paluch koślawy, znany także jako hallux valgus, to kompleksowa deformacja przedniej części stopy. Przyczyny tego schorzenia są różnorodne, obejmując czynniki genetyczne, hipermobilność stawową, otyłość oraz noszenie nieodpowiedniego obuwia, szczególnie na wysokim obcasie – szpilek czy obuwia na wysokiej koturnie. Takie obuwie zwiększa ryzyko skręcenia stawu skokowego, a sztywna koturna nie poddająca się pracy stopy, wymusza z kolei nienaturalną pracę jej mięśni. Tworzeniu się haluksów sprzyjają także buty, które zwężają się w palcach, kierując je do środka. Wybierajmy więc wygodne obuwie z wyprofilowana wkładką. Zauważono, że genetyka odgrywa istotną rolę, zwiększając ryzyko wystąpienia palucha koślawego u osób, gdzie deformacja ta występowała już w rodzinie.

Haluksy – objawy i postępowanie

Haluksy to nie tylko narośla kostne – to skomplikowana deformacja, która obejmuje odchylenie pierwszej kości śródstopia i palucha w kierunku pozostałych palców. Objawy obejmują rotację palucha, trzeszczenie podczas ruchu, a także pojawianie się bolesnego guzka po przyśrodkowej stronie stopy. Drażnienie tego obszaru przez obuwie może prowadzić do stanu zapalnego, zaczerwienienia i bólu.

Paluch koślawy – postępująca natura deformacji

Paluch koślawy to deformacja postępująca, która może nasilać się wraz z upływem czasu, pod wpływem czynników takich jak ciąża. Wpływa to na różne aspekty zdrowia stóp, prowadząc do palców młotkowatych czy nawet neuralgii Mortona. Tradycyjne metody, takie jak ortezy czy nakładki, mogą okazać się nieskuteczne.

Złożoność leczenia haluksów

W leczeniu haluksów, podejście fizjoterapeutyczne odgrywa kluczową rolę. Ćwiczenia ukierunkowane na wzmocnienie mięśni stopy, poprawę biomechaniki chodu oraz stabilizację kończyny dolnej są fundamentalne. Warto również rozważyć innowacyjne metody fizykoterapii, takie jak terapia Indiba, w łagodzeniu bólu i przyspieszeniu procesu gojenia.

Fizjoterapia jako skuteczna alternatywa leczenia

Ocena Biomechaniki Stopy

Pierwszym krokiem w fizjoterapii haluksów jest dokładna ocena biomechaniki stopy. Specjalista fizjoterapii analizuje sposób chodu, stopień rotacji stopy, a także ewentualne kompensacje, które mogą przyczyniać się do deformacji.

Ćwiczenia wzmacniające i stabilizacyjne

Odpowiednie ćwiczenia mające na celu wzmocnienie mięśni stopy i goleni są kluczowe w fizjoterapii haluksów. Wzmacnianie mięśni pomaga w utrzymaniu prawidłowej biomechaniki stopy, co z kolei może zmniejszyć presję na palucha.

Ręczne techniki mobilizacyjne

Fizjoterapeuci często stosują techniki manualne, takie jak mobilizacje stawowe czy masaż, aby poprawić ruchomość stawów i zmniejszyć napięcia mięśniowe.

Kinezjotaping

Zastosowanie elastycznego tape (kinezjotapingu) może wspomagać utrzymanie prawidłowej pozycji stopy, redukując nacisk na palucha i poprawiając funkcję stawu śródstopno-paliczkowego. Prawidłowo nałożony tape może pomóc w poprawie biomechaniki stopy, zminimalizowaniu bólu oraz wspieraniu stabilności stawu śródstopno-paliczkowego.

Indiba na Haluksy

Indiba umożliwia doprowadzenie do tkanek prądu termicznego i nietermicznego za pomocą specjalnych elektrod – pojemnościowej i rezystancyjnej. Elektroda pojemnościowa działa na tkanki miękkie, głównie na tkankę mięśniową oraz tkankę łączną.

W przypadku hallux valgus, pacjenci często doświadczają bólu związanego z zapaleniem stawu śródstopno-paliczkowego. Terapia Indiba może działać przeciwbólowo, łagodząc dolegliwości bólowe poprzez redukcję stanu zapalnego. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku pacjentów z zaawansowanymi zmianami kostnymi w obrębie palucha.

Fizykoterapia z tego zakresu jest znana ze zdolności do stymulacji procesów regeneracyjnych. W przypadku hallux valgus, gdzie istnieje potrzeba regeneracji uszkodzonych struktur stopy, ta technologia może przyspieszyć gojenie się tkanek. To istotne zarówno przed, jak i po operacji, wspierając procesy gojenia i minimalizując czas rekonwalescencji. Ponadto metoda ta doskonale integruje się z ćwiczeniami i innymi metodami rehabilitacyjnymi. Stanowi uzupełnienie kompleksowego planu leczenia, skierowanego na poprawę ustawienia stopy, wzmocnienie mięśni, a także redukcję dolegliwości bólowych. Kombinacja różnych metod pozwala na skierowanie leczenia na kilka frontów jednocześnie, co może przyspieszyć proces rehabilitacji.

Haluksy – kiedy zgłosić się po pomoc

Decyzja o skonsultowaniu się z fizjoterapeutą czy ortopedą zależy od nasilenia dolegliwości. Jeśli ból jest sporadyczny i koślawość niewielka, fizjoterapeuta może pomóc. W przypadku stałego bólu lub znacznego odkształcenia palucha, wizyta u ortopedy specjalizującego się w leczeniu stopy staje się niezbędna.

Haluksy i paluch koślawy to problemy, które dotyczą różnych grup wiekowych i płci. Zrozumienie przyczyn, skuteczne leczenie oraz systematyczna profilaktyka są kluczowe dla zdrowia stóp. Fizjoterapia, nowoczesne metody terapeutyczne i odpowiednia edukacja pacjentów stanowią integralną część kompleksowego podejścia do zarządzania tymi schorzeniami. Zdrowe stopy są fundamentem aktywnego i komfortowego życia – niezależnie od wieku czy płci.

Mgr Fizjoterapii
Rafał Leśniewski
Centrum Fizjoterapii Funkcjonalnej