Kontuzje w sportach kontaktowych – trening siłowy jako metoda rehabilitacji i prewencji urazów
Kontuzje w sportach kontaktowych są częstym zjawiskiem, wynikającym ze specyfiki sportów, charakteryzujących się dynamiką i częstymi kontaktami między zawodnikami. Zderzenia, uderzenia o drugiego zawodnika czy upadki, to sytuacje sprzyjające powstawaniu urazów układu kostno-szkieletowego. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się jak uchronić się przed nimi, a także jak szybko dojść do siebie gdy uraz już wystąpi.
Najczęstsze kontuzje w sporcie kontaktowym
Głównym czynnikiem ryzyka kontuzji w sportach kontaktowych jest kontakt „ciało w ciało”, szczególnie z dużą prędkością i impetem. Dodatkowo, nieprawidłowe użycie sprzętu ochronnego, przeciążenia treningowe oraz niewłaściwa rozgrzewka i brak przygotowania siłowego mogą przyczynić się do kontuzji. Najczęściej dotykają one okolic szyi, stawu ramiennego, łokciowego, pachwiny oraz stawu kolanowego.
Najczęstsze kontuzje w sporcie to uszkodzenia stawu barkowo-obojczykowego, naderwania lub zerwania ACL (więzadła krzyżowego-przedniego stawu kolanowego). Częstymi kontuzjami są złamania obojczyka, urazy głowy (np. wstrząśnienia mózgu) , naderwania lub zerwania MCL (więzadła pobocznego piszczelowego stawu kolanowego) czy dyslokacje stawu ramiennego. Zdarzają się naciągnięcia i naderwania mięśni przywodzących kończynę dolną, uszkodzenia stawu nadgarstkowego, złamania kości strzałkowej oraz stłuczenia stawów łokciowych i kolanowych.
Urazy i kontuzje w sporcie – statystyki
Jednym ze sportów, któremu przyjrzymy się dziś jest hokej. Statystyki dotyczące kontuzji w sporcie jakim jest hokej, rzucają nowe światło na ryzyko związane z tego typu dyscypliną. Średnia ilość kontuzji u hokeistów, jak wykazują badania, oscyluje w granicach 1,63 na 1000 narażonych sportowców. Jest to istotne spostrzeżenie, które podkreśla intensywność i fizyczność tego sportu. Jednym z najpoważniejszych rodzajów urazów w hokeju są wstrząśnienia mózgu, stanowiące około 10% wszystkich przypadków kontuzji. Ta liczba jest alarmująca, zważywszy na potencjalnie poważne konsekwencje zdrowotne związane z uszkodzeniami mózgu. Warto również zauważyć istotną różnicę płciową w kontekście ryzyka urazów w hokeju.
Mężczyźni są znacznie bardziej narażeni na kontuzje niż kobiety. Przyczyny tego zjawiska mogą być złożone i obejmować zarówno fizyczne różnice między płciami, jak i kulturowe oczekiwania wobec męskich i żeńskich graczy. Niezwykle istotnym aspektem urazów w hokeju są również uszkodzenia zębów. Szacuje się, że około 8% wszystkich urazów u młodzieży związane jest z obrażeniami zębów. To statystyka sugeruje, że ochrona zębów i ust jest kluczowa dla bezpieczeństwa hokeistów, szczególnie w przypadku młodszych graczy.
Nie bez znaczenia jest również moment, w którym dochodzi do większości urazów w trakcie meczu. Około 60% wszystkich kontuzji ma miejsce w trzeciej tercji meczu. To odkrycie sugeruje, że zmęczenie i zmniejszona czujność mogą być czynnikami przyczyniającymi się do wzrostu ryzyka urazów w późniejszych etapach gry.
Kontuzje sportowe – jak radzi sobie z nimi fizjoterapia?
Diagnoza i leczenie urazów wymaga szybkiej interwencji i trafnej diagnozy. Fizjoterapia obejmuje dogłębny wywiad, analizę biomechaniki urazu, ocenę zakresów ruchu oraz diagnostykę obrazową (jeżeli jest konieczna).
Metody terapeutyczne mogą obejmować terapię manualną, drenaż limfatyczny, trening siłowy, ćwiczenia rozciągające oraz trening mocy, dynamiki i wytrzymałości. Długość procesu rehabilitacji zależy od stopnia urazu, jego mechanizmu powstania oraz zaangażowania sportowca w proces leczenia.
Trening siłowy jako metoda rehabilitacji i prewencji urazów w sporcie
Trening siłowy odgrywa coraz większą rolę w rehabilitacji sportowców. Jest to pozytywny trend, ponieważ trening oporowy pomaga wyrównać zaburzenia balansu w ciele i może działać jako skuteczna prewencja urazów. Odpowiednio zaplanowany i kontrolowany trening siłowy może być integralną częścią procesu rehabilitacji oraz służyć jako środek prewencyjny w unikaniu kolejnych kontuzji u sportowców.
Poprzez zastosowanie odpowiednio dobranych ćwiczeń siłowych, można wzmocnić struktury mięśniowe, poprawić stabilizację stawów oraz zwiększyć ogólną wytrzymałość organizmu, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka ponownego wystąpienia urazu. W tym kontekście trening siłowy staje się nie tylko narzędziem w procesie rehabilitacji, ale także skuteczną metodą prewencyjną.
Trening w rehabilitacji sportowców powinien być indywidualnie dostosowany do potrzeb i możliwości każdego pacjenta. Fizjoterapeuci i trenerzy powinni brać pod uwagę rodzaj urazu, stan zdrowia, poziom sprawności fizycznej oraz cele terapeutyczne. Program treningowy powinien być stopniowo progresywny, uwzględniając stopniowe zwiększanie obciążenia oraz intensywności ćwiczeń, w zależności od okresu sezonu, w jakim znajduje się dany sportowiec.
Trening siłowy może być również skutecznym narzędziem w zapobieganiu kontuzjom. Poprzez wzmocnienie mięśni stabilizujących stawy, poprawę koordynacji ruchowej oraz zwiększenie elastyczności i zakresu ruchu, można zmniejszyć ryzyko urazów podczas gry. Kluczowe jest jednak odpowiednie zaplanowanie i monitorowanie treningu, aby uniknąć przeciążeń i kontuzji spowodowanych nadmiernym wysiłkiem.
W procesie rehabilitacji trening siłowy może być również stosowany jako narzędzie do przywracania równowagi mięśniowej i poprawy funkcji stawów po urazie. Poprzez selektywne wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych oraz przywracanie prawidłowych wzorców ruchowych, możliwe jest skuteczne przywrócenie sprawności fizycznej i powrót do aktywności sportowej.
Charakterystyka treningu siłowego u sportowców kontaktowych
Trening siłowy u sportowców kontaktowych powinien być starannie zaplanowany i skoncentrowany na rozwijaniu konkretnych cech motorycznych oraz wzmacnianiu mięśni kluczowych dla tego typu sportów. Istnieje kilka kluczowych elementów, na które należy zwrócić uwagę podczas projektowania programu treningowego.
Po pierwsze, ważne jest wzmocnienie mięśni stabilizujących stawy, zwłaszcza stawów kolanowych, barkowych i biodrowych. Wzmacnianie tych mięśni pomoże w zapobieganiu urazom oraz poprawi stabilność podczas wykonywania szybkich ruchów i manewrów podczas gry.
Po drugie, należy skupić się na poprawie siły i wytrzymałości mięśniowych, zwłaszcza mięśni nóg, pleców i mięśni stabilizujących tułów. Silne mięśnie nóg są niezbędne do generowania siły i prędkości podczas szybkiego biegu, czy zmiany kierunku, podczas gdy silne mięśnie pleców i brzucha pomagają w utrzymaniu dobrej postawy ciała i stabilności podczas wykonywania różnych technik i manewrów.
Po trzecie, trening siłowy powinien obejmować również elementy poprawy szybkości i dynamiki. Sportowcy często muszą wykonywać szybkie ruchy i zmiany kierunku na boisku, dlatego ważne jest, aby ich trening siłowy zawierał ćwiczenia skupione na poprawie reakcji, szybkości oraz eksplozywności.
Po czwarte, nie należy zapominać o elastyczności i zakresie ruchu. Choć trening siłowy skupia się głównie na wzmacnianiu mięśni, elastyczność i płynność ruchu są równie ważne dla hokeistów. Regularne wykonywanie ćwiczeń mobilizujących i rozciągających pomoże zwiększyć zakres ruchu w stawach, co może przyczynić się do poprawy zakresów ruchu i zmniejszenia ryzyka kontuzji.
Oprócz samego treningu siłowego, równie istotne jest zwrócenie uwagi na inne aspekty przygotowania fizycznego, takie jak kondycja aerobowa i anaerobowa, koordynacja ruchowa oraz równowaga. Sportowcy kontaktowi powinni regularnie pracować nad tymi umiejętnościami, aby być w stanie utrzymać wysoką wydajność przez cały mecz.
Kontuzje i urazy w sporcie kontaktowym – podsumowanie
Podsumowując, trening siłowy dla sportowców kontaktowych powinien być kompleksowy i zrównoważony, skupiający się na wzmacnianiu mięśni kluczowych dla tego sportu, poprawie siły, szybkości, elastyczności oraz innych ważnych cech motorycznych. Regularne i systematyczne wykonywanie odpowiednio dobranych ćwiczeń pomoże hokeistom i innym sportowcom osiągnąć optymalną wydajność podczas rywalizacji oraz zmniejszyć ryzyko kontuzji.
Pozdrawiam,
Fizjoterapeuta
Paweł Szuba
