Kolano biegacza – czym jest i jak je leczyć

Kolano biegacza to powszechnie stosowana nazwa dla zespołu objawów związanych z przeciążeniem stawu kolanowego, który często dotyka osoby uprawiające bieganie, ale także innych sportowców. Choć nazwa sugeruje, że jest to problem wyłącznie biegaczy, w rzeczywistości kolano biegacza to dolegliwość, która może dotyczyć każdego, kto wykonuje powtarzalne, intensywne obciążenie stawów, zwłaszcza w trakcie aktywności fizycznej. Warto poznać przyczyny, objawy i metody leczenia tej kontuzji, aby móc skutecznie zapobiegać jej wystąpieniu.

Kolano biegacza – co to jest?

Kolano biegacza to schorzenie związane z przeciążeniem i stanem zapalnym pasma biodrowo-piszczelowego. Pasmo to przebiega po bocznej stronie uda, a jego zadaniem jest stabilizowanie stawu kolanowego podczas chodzenia, biegania i innych aktywności fizycznych. U osób intensywnie trenujących, szczególnie biegaczy, może dochodzić do tarcia pasma o kość udową, co prowadzi do podrażnienia i stanu zapalnego.

Kolano biegacza – przyczyny problemu

Główne czynniki ryzyka wystąpienia kolana biegacza związane są z przeciążeniem stawu kolanowego oraz nieprawidłową biomechaniką ruchu. Wśród przyczyn wyróżnia się następujące.

Przyczyna 1 – przeciążenie i intensywny trening

Kolano biegacza najczęściej dotyka osoby, które wykonują intensywne i długotrwałe treningi biegowe, zwłaszcza jeśli nie dają sobie wystarczająco dużo czasu na regenerację. Bieganie na twardych nawierzchniach (asfalt, beton) oraz nadmierne zwiększenie intensywności treningu w krótkim czasie może powodować powstawanie mikrourazów w pasmie biodrowo-piszczelowym, co skutkuje stanem zapalnym.

Przyczyna 2 – niewłaściwa technika biegu

Biegacze, którzy nie zwracają uwagi na odpowiednią technikę biegu, narażają się na większe ryzyko kontuzji. Niewłaściwe ustawienie stóp, zbyt duża pronacja czyli opadanie stopy do wewnątrz lub nieprawidłowe ustawienie bioder mogą prowadzić do nierównomiernego rozkładu sił działających na staw kolanowy, co sprzyja przeciążeniom pasma biodrowo-piszczelowego.

Przyczyna 3 – słaba siła mięśniowa

Niewystarczająca siła mięśniowa nóg, szczególnie mięśni stabilizujących staw kolanowy, może prowadzić do problemów w trakcie aktywności. Osłabienie mięśni czworogłowych uda, przywodzicieli, czy mięśni pośladkowych powoduje, że staw kolanowy nie jest odpowiednio stabilizowany, co zwiększa ryzyko urazów. Trening siłowy dla biegacza stanowi warte rozpatrzenia wsparcie siły mięśniowej. Możesz pracować nad tym aspektem samemu lub pod okiem medycznego trenera personalnego.

Przyczyna 4 – nieprawidłowe obuwie

Noszenie butów do biegania, które nie są odpowiednio dobrane do kształtu stopy i stylu biegu, może wpływać na nieprawidłową pracę stawów i mięśni, prowadząc do przeciążenia pasma biodrowo-piszczelowego.

Przyczyna 5 – problemy z budową anatomiczną

Niektóre osoby mogą mieć wrodzoną predyspozycję do kontuzji kolana biegacza ze względu na określoną budowę ciała takie jak wąskie lub przy krótkie pasmo biodrowo-piszczelowe, czy nieprawidłowe ustawienie kończyn dolnych. Może to prowadzić do zwiększonego napięcia i tarcia w okolicach stawu kolanowego.

Kolano biegacza – objawy

Kolano biegacza może pokazywać się różnorodnymi objawami, których nasilenie zależy od etapu rozwoju kontuzji. Wśród głównych objawów wymienia się:

Ból po bocznej stronie kolana

Ból związany z kolanem biegacza występuje najczęściej na zewnętrznej stronie kolana, w okolicach pasma biodrowo-piszczelowego. Początkowo ból może być lekki i pojawiać się tylko po długotrwałym biegu lub intensywnym treningu, ale z czasem, jeśli kontuzja nie jest leczona, może się nasilać i stać się przewlekła. Ból może również występować podczas schodzenia po schodach lub po długim siedzeniu.

Uczucie tarcia

W niektórych przypadkach biegacze skarżą się na uczucie tarcia w okolicach kolana, zwłaszcza przy większym wysiłku fizycznym. Jest to efekt ciągłego ścierania się pasma biodrowo-piszczelowego o kość udową.

Obrzęk i stan zapalny

Z czasem w wyniku chronicznego przeciążenia może dojść do obrzęku i zapalenia okolic stawu kolanowego. Obrzęk może być wyczuwalny na zewnętrznej części kolana, a przy nacisku może pojawić się ból.

Zablokowanie stawu

Rzadziej, ale również możliwe, jest uczucie zablokowania stawu kolanowego, które może wynikać z obecności podrażnionych tkanek wewnętrznych stawu.

Diagnostyka kolana biegacza

Aby postawić prawidłową diagnozę, lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta najpierw przeprowadza dokładny wywiad medyczny, pytając o historię urazów, intensywność treningów i objawy. Dodatkowo, wykonuje badanie fizykalne, podczas którego sprawdza zakres ruchomości kolana, reakcję na ucisk oraz asymetrię ruchów. W przypadku wątpliwości, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak:

• Badanie USG – pozwala ocenić obecność stanu zapalnego i płynu w stawie oraz obejrzeć tkanki miękkie;
• MRI (rezonans magnetyczny) – umożliwia szczegółowe obejrzenie tkanek miękkich wokół stawu kolanowego;
• RTG – choć w przypadku kolana biegacza nie jest ono zazwyczaj konieczne, może pomóc w wykluczeniu innych problemów na tle kostnym

Leczenie kolana biegacza

Leczenie kolana biegacza zależy od stopnia zaawansowania kontuzji. W początkowych stadiach można zastosować metody zachowawcze, a w przypadku przewlekłych problemów konieczna może być interwencja chirurgiczna.

Odpoczynek i zmniejszenie obciążenia

Pierwszym krokiem w leczeniu jest zmniejszenie intensywności aktywności fizycznej i odpoczynek. Biegacze powinni unikać biegania lub innych form aktywności, które obciążają staw kolanowy. Zamiast biegania, warto wybrać inne formy ćwiczeń o mniejszym wpływie na stawy, takie jak pływanie, jazda na rowerze czy trening siłowy.

Leczenie farmakologiczne kolana biegacza

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne mogą pomóc w złagodzeniu bólu i stanu zapalnego w początkowej fazie kontuzji. W przypadku silnego bólu, lekarz może zalecić zastrzyki z kortykosteroidów w celu złagodzenia stanu zapalnego. Pamiętajcie, aby nie stosować leków na własną rękę tylko skonsultować to z lekarzem ortopedą.

Kolano biegacza – fizjoterapia

Fizjoterapia w leczeniu kolana biegacza skupia się na zmniejszeniu bólu, przywróceniu prawidłowej funkcji stawu kolanowego oraz zapobieganiu nawrotom kontuzji. W początkowej fazie terapii stosuje się metody redukcji bólu i stanu zapalnego, takie jak Indiba Activ, terapia manualna, czy delikatne ćwiczenia relaksacyjne.

Kolejnym krokiem jest wzmocnienie osłabionych mięśni, zwłaszcza czworogłowych uda, mięśni przywodzicieli i pośladkowych, oraz poprawa propriocepcji, czyli czucia głębokiego, inaczej stabilizacji stawów kolanowych. Ważnym elementem jest również rozciąganie pasma biodrowo-piszczelowego oraz poprawa techniki biegu, aby zmniejszyć ryzyko dalszych przeciążeń. Jako prewencja pacjent powinien kontynuować ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, dbać o odpowiednią technikę biegu i dobór obuwia, a także regularnie wykonywać ćwiczenia równoważne.

Leczenie operacyjne kolana biegacza

Leczenie operacyjne kolana biegacza, stosowane w przypadkach przewlekłych i opornych na leczenie zachowawcze, polega głównie na przecięciu pasma biodrowo-piszczelowego w celu zmniejszenia napięcia i tarcia. Zabieg ten może być wykonany artroskopowo, co pozwala na szybki powrót do aktywności. W niektórych przypadkach przeprowadza się także artroskopię stawu kolanowego, aby usunąć zgrubienia pasma oraz naprawić ewentualne uszkodzenia w stawie.

Leczenie operacyjne jest zwykle ostatecznością, kiedy inne metody zawodzą, a ból i dysfunkcja stawu kolanowego utrzymują się mimo długotrwałej rehabilitacji. Po zabiegu i tak niezbędna jest fizjoterapia, aby przywrócić pełną funkcję kolana i zapobiec nawrotowi kontuzji.

Podsumowanie

Kolano biegacza, choć bywa uciążliwym problemem, w większości przypadków można skutecznie leczyć i zapobiegać jego nawrotom poprzez odpowiednią rehabilitację, wzmocnienie mięśni oraz mądrą organizację treningów. Wczesne podjęcie działań w celu zmniejszenia bólu i poprawy kondycji stawu pozwala na szybszy powrót do aktywności fizycznej i zmniejsza ryzyko wystąpienia przewlekłych problemów.

Warto także pamiętać, że profilaktyka i odpowiednie przygotowanie fizyczne są podstawą, by uniknąć tego typu kontuzji w przyszłości. Jeśli podejrzewasz u siebie ten problem, zgłoś się do nas a z wielką chęcią pomożemy Ci się uporać z kolanem biegacza!