Problem z zajściem w ciążę – przyczyny i rozwiązania

Problem z zajściem w ciążę jest złożony. W gabinecie coraz częściej spotykam się z pacjentkami, które przychodzą z myślą, że zrobią coś dla siebie i profilaktycznie skontrolują się od strony uroginekologicznej. Często rozmawiamy o planie zajścia w ciążę, a pacjentki opowiadają o związanych z tym niespodziewanych trudnościach.

Przechodzimy do pytania o występowanie ewentualnych dolegliwości pojawiających się w życiu codziennym, które ku zaskoczeniu pacjentek okazują się istotne i nakierowują mnie na potencjalne przyczyny problemu zajścia w ciążę. Przybliżę dzisiaj ten temat, objaśniając, jaka jest rola fizjoterapii w rozwiązaniu problemów z zajściem w ciążę.

Problemy z zajściem w ciążę – przyczyny

Proces zapłodnienia i zagnieżdżenia się zarodka jest skomplikowany, dlatego w cały proces leczenia zaburzeń płodności powinien być zaangażowany zespół specjalistów. Poniżej wymieniam kluczowe czynniki mające wpływ na ten proces, i są to:

• 1.  Zaburzenia owulacji np. nieregularny cykl, PCOS.
  2. Problemy hormonalne związane np. z niedoczynnością/nadczynnością tarczycy, hiperprolaktynemią.
  3. Zaburzenia pracy narządów rodnych z powodu np. stanów zapalnych – mogą prowadzić do miejscowego uszkodzenia tkanek danego narządu i jego bliznowacenia. Obrzęk i naciek komórek zapalnych zaburzają mikrokrążenie w obrębie tkanek, co może utrudniać dostarczanie do nich tlenu i składników odżywczych. Za pojawienie się stanu zapalnego może być odpowiedzialna m.in. endometrioza, infekcje.
  4. Niska jakość nasienia partnera.
  5. Problemy z implantacją zarodka z powodu występujących anomalii (polipy, zrosty, mięśniaki) lub idącym za tym nieprawidłowym stanem endometrium. Takie anomalie mogą powodować utrudnienia w zagnieżdżeniu się zarodka przez zniekształcenie jamy macicy (co ogranicza obszar przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej), zmniejszenie przepływu krwi do endometrium macicy (nie przygotuje odpowiednio tkanki do przyjęcia zarodka), nierównomierny rozwój endometrium (ponieważ zarodek potrzebuje jego odpowiedniej grubości do zagnieżdżenia się).
  6. Czynniki stylu życia i środowiskowe.
  7. Zaawansowany wiek. Po 30 roku życia następuje:

•  zmniejszenie rezerwy jajnikowej i obniżenie jakości komórek jajowych;
• zmniejszenie poziomu progesteronu i coraz częściej pojawiające się zaburzenia cyklu miesiączkowego;
• większa podatność organizmu na stres i ograniczanie aktywności fizycznej przez tryb życia;
• wzrost ryzyka problemów zdrowotnych związanych z endometriozą, zaburzeniami owulacji, mięśniakami macicy;
• wzrost ryzyka pojawienia się cukrzycy ciążowej, nadciśnieniem ciążowym czy problemów z prawidłowym stanem łożyska;
• wpływ wcześniejszych metod antykoncepcji – po 30 roku życia powrót do naturalnego cyklu może potrwać znacznie dłużej.

Jak nadwaga wpływa na płodność u kobiet?

Przyjrzyjmy się teraz temu, jak nadwaga wpływa na płodność u kobiet.

Zaburzenia hormonalne

Podwyższone poziomy insuliny i zmniejszona wrażliwość na insulinę. To z kolei może wpływać na funkcjonowanie jajników, powodując nieregularne cykle miesiączkowe lub brak owulacji, zwiększać produkcję androgenów w jajnikach, co jest jednym z objawów zespołu policystycznych jajników (PCOS). PCOS jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet z nadwagą.

Zaburzenia owulacji

Zaburzenia mogą zakłócać proces owulacji, co utrudnia zapłodnienie. Otyłość może prowadzić do anowulacji (braku owulacji).

Zaburzenia cyklu miesiączkowego

Tego typu zaburzenia mogą utrudniać planowanie ciąży.

Zmniejszona skuteczność leczenia niepłodności

Zmniejszona skuteczność leczenia niepłodności: np. inseminacja domaciczna (IUI) czy zapłodnienie in vitro (IVF). Otyłość może zmniejszać odpowiedź na leki stymulujące owulację.

Ryzyko powikłań ciążowych

Ryzyko powikłań ciążowych, takich jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą (stan przedrzucawkowy). Nadwaga może również zwiększać ryzyko poronień i wad wrodzonych u dziecka.

Jak można poprawić płodność w przypadku nadwagi?

Nawet niewielka utrata masy ciała (5-10% wyjściowej wagi) może znacząco poprawić płodność u kobiet i mężczyzn z nadwagą. Regularna aktywność fizyczna poprawia funkcjonowanie układu hormonalnego i mogą zwiększyć szanse na zajście w ciążę. Monitorowanie owulacji np. za pomocą testów owulacyjnych lub obserwacji objawów ciała, pozwala lepiej określić dni płodne. Warto też skonsultować się z lekarzem.

Problemy z zajściem w ciążę – od czego zacząć

Wiele kobiet nie wie od czego zacząć rozwiązywanie problemu z zajściem w ciążę. Poprzez odpowiednio dobrane techniki, takie jak terapia manualna, ćwiczenia na mięśnie dna miednicy czy techniki relaksacyjne, fizjoterapia może wspierać kobiety w dążeniu do zajścia w ciążę, poprawiając przepływ krwi, redukując stres oraz optymalizując funkcjonowanie układu rozrodczego. Inne zalety:

• Poprawa krążenia płynów w narządach rodnych – zwiększenie przepływu krwi i limfy w obszarze miednicy może poprawić funkcjonowanie narządów rodnych, takich jak macica, jajowody i jajniki. Dobre krążenie jest kluczowe dla dostarczenia tlenu i składników odżywczych oraz usuwania produktów przemiany materii.
• Zmniejszenie procesów zapalnych występujących w organizmie – stany zapalne mogą negatywnie wpływać na zdrowie narządów rodnych oraz na ogólną płodność.
• Zniesienie napięć – są one przeszkodą w zapłodnieniu i zagnieżdżeniu się zarodka, np. ucisk z zewnętrz na jajowód, zbyt napięta szyjka ze zrostami.

Fizjoterapia obejmuje szereg technik i metod, które mogą pomóc w przywróceniu równowagi w ciele, co jest niezmiernie ważne dla poprawy funkcji rozrodczych. Oto rodzaje terapii i niektóre z aspektów, w których jest ona pomocna:

• Terapia manualna – stres, napięcie mięśniowe i idące za tym nieprawidłowe ułożenie narządów wewnętrznych mogą wpływać na funkcjonowanie układu rozrodczego. Terapia, w tym osteopatia, pomaga w rozluźnieniu mięśni, poprawie przepływu krwi oraz usunięciu blokad w organizmie.
• Terapia INDIBA – technologia ta wykorzystuje prąd o częstotliwości 448 kHz, który generuje fale radiowe, powodując ogrzanie tkanek. Efekt ten wywołuje szereg korzystnych zmian w organizmie jak zwiększenie przepływu krwi, regeneracja tkanek, redukcja stanów zapalnych czy rozluźnienie. Te z kolei wspierają możliwość zajścia w ciążę.
• Ćwiczenia na mięśnie dna miednicy – mięśnie te odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu układu rozrodczego. Ich osłabienie lub nadmierne napięcie może prowadzić do problemów z płodnością. Specjalista może wpłynąć terapią i indywidualnie dobranymi ćwiczeniami na funkcjonalność dna miednicy, wspomóc ukrwienie, a co za tym idzie odżywienie i dotlenienie tkanek, tworząc sprzyjające środowisko do przyjęcia zarodka. Uzupełnieniem spotkań ze specjalistą są ćwiczenia wykonywane indywidualnie w domu.
• Fizjoterapia uroginekologiczna – specjalistyczne podejście w fizjoterapii uroginekologicznej obejmuje diagnostykę i leczenie dysfunkcji układu moczowo-płciowego. Terapia ta może pomóc w przypadku zaburzeń takich jak bolesne miesiączkowanie, endometrioza czy zrosty pooperacyjne, które są czynnikami wpływającymi na płodność. Blizny potrzebują szczególnej opieki fizjoterapeutycznej, niezależnie ich wieku i powodu powstania. Ich obecność może wpływać na ruchomość, funkcję mięśni i stawów, a także na zdrowie tkanek i narządów wewnętrznych.
• Zarządzanie stresem i techniki relaksacyjne – stres jest jednym z czynników wpływających na zaburzenia hormonalne i funkcje rozrodcze. Specjaliści wykorzystują techniki relaksacyjne, treningi autogenne, pozwalają na osiągnięcie stanu głębokiego odprężenia poprzez samodzielne wywoływanie fizycznych i psychicznych stanów relaksacji. Opiera się to na autosugestii, czyli samodzielnym wpływaniu na swoje ciało i umysł za pomocą określonych formuł werbalnych czy na ćwiczeniach oddechowych.
• Poprawa postawy i mobilności – nieprawidłowa postawa ciała może wpływać na ułożenie narządów wewnętrznych oraz zaburzać krążenie krwi w miednicy. Poprawa postawy poprzez odpowiednie ćwiczenia może zatem pośrednio wpłynąć na poprawę funkcji rozrodczych.

Problemy z zajściem w ciążę – podsumowanie

Przy problemach z zajściem w ciąże, ważne jest kompleksowe podejście, które zapewnia współpracy fizjoterapeuty z innymi specjalistami. Połączenie metod medycznych z fizjoterapeutycznymi zwiększa skuteczność terapii i przyspiesza osiągnięcie pożądanych rezultatów. Dzięki indywidualnie dobranym metodom, specjaliści mogą wspierać pary w ich dążeniu do zajścia w ciążę.